सयाजीराव मेहनती होते. नवी गोष्ट शिकण्याची आवड होती. चिकाटीने ते शिकले. शिकून ते शिक्षण रयतेला द्यायचा निर्णय घेतला. इतिहास, तत्त्वज्ञान आणि राज्यप्रशासनाचा बारकाईने अभ्यास करत, प्रशासनात निर्णय घेत गेले. स्वत: राजाने ज्ञानाचे महत्त्व जाणण्यासाठी तज्ज्ञाच्या मदतीने समजून घेतले पाहिजे. त्याकरिता ज्ञानाचा स्रोत असलेले ग्रंथ, ग्रंथकार आणि ग्रंथालयाचे ते साधक बनले.